Als elk kind telt

‘Ga recht zitten, kijk niet zo raar, doe normaal, stelletje tuig, stelletje debiele mongolen’. Dat schreeuwde moeder en vader uitte zich niet anders. ‘Wat zijn jullie toch een stelletje waardeloze kinderen. Wat heb ik nou aan jullie, helemaal niks. Ik geef jullie nog eens weg. Ik geef jullie nog eens allemaal weg nondeju.’ En dan trok vader hem bij de haren over de vloer. Nog heel lang had Victor de geur van dat tapijt in zijn neus, zelfs in zijn dromen.

Kindermishandeling. Volgens recent onderzoek worden jaarlijks meer dan honderduizend kinderen in de leeftijd tot zeventien jaar blootgesteld aan mishandeling, psychisch of fysiek. De uitwerking hiervan op kinderen is desastreus, en kan levenslange sporen nalaten. Want een kind dat niet heeft geleerd zich veilig te voelen komt als volwassene zomaar opnieuw in situaties terecht die onveilig zijn. Met als gevolg dat er opnieuw mishandeling of uitbuiting plaatsvindt.

Het citaat aan het begin komt uit een boek van Victor van Dalen, met de titel ‘De ruïne’. Hij vertelt daarin samen met schrijfster en uitgeefster Henriette Faas het verhaal over zijn jeugd en verdere leven. Zijn ouders zijn beiden aan alcohol verslaafd. Victor beschrijft hoe verbaal geweld, fysieke mishandeling en grensoverschrijdend gedrag van zijn ouders zijn leven ruïneerde. En de zorg van zijn ouders voor hun vlinderhondjes – het onderstreepte alleen maar hoe hij als kind minder dan hun hobby was.

Het verhaal van Victor kan aangevuld worden met talloze verhalen. Veel collega’s van de GGZ worden regelmatig opgeschrikt door de verhalen die ze horen van patiënten. Verhalen over incest, mishandeling, gedwongen abortussen, een ontnomen jeugd. Verhalen over vroeger, toen ze als kind angstig luisterden naar de steeds terugkerende ruzies en het geschreeuw in huis. En dan zijn er nog al die andere verhalen, die niet gehoord werden, omdat ze nog niet verteld zijn, nog niet verteld konden worden.

Achterin het boek staat een nawoord van Hameeda Lakho, waarin zij schrijft dat jarenlange mishandelingen, scheldpartijen en vernederingen onherstelbare littekens achterlaten bij de slachtoffers. Waarbij kinderen voor hun eigen veiligheid geleerd hebben er niets over te zeggen en het geheim te houden. De titel van het boek dat Hameeda Lakho schreef over haar eigen jeugd luidt dan ook ‘Geheim geweld’. Zij werd in 2005 oprichtster van de stichting Geheim Geweld, die zich wil inzetten voor slachtoffers van kindermishandeling.

Deze stichting organiseert samen met anderen voor de vierde maal een landelijke themadag, op 27 februari in Amsterdam. Doel is om samen meer zicht te krijgen op de impact en gevolgen van kindermishandeling. Maar misschien meer nog wel op het doorbreken van het taboe. Bekende Nederlanders, zoals Catherine Keyl, Arthur Japin en Hans Dorresteijn, zijn daarom ook sprekers op die dag en vertellen vanuit hun eigen ervaringen hiermee. Om zo te komen tot meer openheid en aandacht voor het leed wat dagelijks kinderen wordt aangedaan. Omdat elk kind telt.

En dat de noodzaak groot is, moge duidelijk zijn. Elke week overlijdt een kind aan de gevolgen van mishandeling. Elke week opnieuw. En is er een veelvoud aan kinderen wat wordt mishandeld, misbruikt of bedreigd. Nog veel meer kinderen zijn dagelijks getuige van geweld in huis.

Donderdag is de officiële presentatie van het boek van Victor van Dalen, mede georganiseerd door GGZ Friesland. Op de achterflap van het boek stelt psychiater Rob Smeets dat het een moedige stap is om de gebeurtenissen onder ogen te zien en het op papier te zetten. Hij spreekt de wens uit dat dit boek een steun mag zijn voor iedereen die zich hierin herkent.

In het boek schrijft Victor dat iemand tegen hem zegt: ‘Over een tijdje ben jij niet meer de ruïne die je nu denkt te zijn, maar zul je de meeste problemen hebben overwonnen.’ Dat is te hopen voor alle slachtoffers van kindermishandeling. Maar meer nog dat er openheid komt voor wat er gebeurt in de gezinnen thuis, en er vroegtijdig kan worden bijgestuurd. Zodat er geen ruïnes ontstaan. Omdat elk kind telt.